Reisverhaal «Oaxaca: De leraren zijn boos»
Mexico 2016
|
Mexico
|
2 Reacties
25 Juli 2016
-
Laatste Aanpassing 09 Januari 2017
De uitgebrande karkassen van auto's en een immense oplegger van een vrachtwagen smeulen nog na. De gevaarten staan op elkaar gestapeld dwars over de weg. Dit is niet het gevolg van een dramatisch verkeersongeluk. Dit is wel het resultaat van protestacties van de onderwijsvakbonden. Langs beide kanten is de weg intussen vrij gemaakt zodat het verkeer langs een smalle strook kan passeren. Ook onze bus heeft voldoende plaats om de obstakels te omzeilen.
"Hier zijn ze een paar uur zoet mee geweest", zegt Isa. De betogers hebben zich uit de naad gewerkt, er stonden waarschijnlijk veel mensen uren in de file en het zal nog eens een pak mensen tijd kosten om het puin te ruimen. Wij zijn slechts getuigen van de naweeën.
Een paar uur geleden vertrokken we uit Oaxaca. Bloqueo was het enige, maar wel het meest essentiële woord dat we begrepen uit de aankondiging van de buschauffeur. Nu zien we met onze eigen ogen dat ons Spaans nog niet zo slecht is. We reden de stad uit langs straten die niet voorzien waren op doorgaand verkeer. Er ging een belletje rinkelen. Dit was niet onze eerste blokkade, en dan bedoelen we niet eens die dat onze reisplannen naar Guatemala boycotte.
"Die korte route van Palenque naar San Cristóbal...", zeg ik. We duiken terug in onze herinneringen.
"Bloqueo", roepen we in koor. De dame aan het busloket kon onvoldoende Engels om iets meer uitleg te geven. Wegenwerken, veronderstelden we.
"Voor we San Cristóbal binnenreden", zegt Isa, "dat was ook niet normaal." In een flits zie ik de bus de bermen van bruggen oprijden en u-turns maken op voor grote vehikels onmogelijke plaatsen. Veel aandacht besteedden we er niet aan. Dachten we dat dit iets typisch Mexicaans was?
"En tijdens de nachtrit naar Oaxaca", zeg ik met klem, alsof ik het juiste antwoord op een moeilijke quizvraag heb gevonden. Ik beleefde de tocht meer in waak- dan in slaaptoestand en merkte dat we meermaals offroad gingen. Isa kijkt me aan alsof ik het allemaal heb gedroomd.
In de straten van San Cristóbal konden we er nochtans niet naast kijken. De muren van de kathedraal waren behangen met protestslogans. Met de hashtags Oaxaca, reforma en educación legden we zelf de puzzel. Op een of andere avond waren er schermutselingen rond de kathedraal. De cafeetjes en winkels in de hoofdstraat hadden uit voorzorg de terrassen en kraampjes binnengehaald. Het was onze zorg niet. Toen dachten we nog dat we naar Guatemala gingen.
"Die student zal toch gelijk hebben gehad", zegt Isa, "dat ze geen bustickets verkochten naar Oaxaca."
"Dus besloot hij om naar Guatemala te gaan", lach ik. Verbazingwekkend hoe we met een dag verschil tot de tegenovergestelde reisroute kwamen. "Hopelijk is hij er intussen al geraakt!"
Ook al konden wij niet naar Guatemala reizen, we geraakten zonder slag of stoot in en uit Oaxaca. De sfeer was er rustig. Misschien hadden de betogers voor de Guelaguetza-festiviteiten de strijdbijl neergelegd?
De protesten van de onderwijsvakbonden kennen een lange geschiedenis. In 2006 was er in de zuidelijke staat Oaxaca een conflict dat meer dan zeven maanden duurde. De bevolking kwam in opstand tegen de corrupte leiders. Barricades zorgden ervoor dat politici noch politie de regio konden bereiken. De tijd dat het heeft geduurd en de doden die er zijn gevallen, wogen niet op tegen het povere resultaat. De leraren werden nog steeds te weinig betaald, de werkomstandigheden bleven slecht, de armoede nam toe.
"Die leraren zijn geen doetjes", verzucht ik. Het ligt ons na aan het hart. Wij kennen alleen het gemopper uit de leraarskamer waarbij om het even welke onderwijsminister onder vuur wordt genomen.
"Dit is meer dan ontevredenheid", zegt Isa verontrust, "dit gaat over fundamentele onrechtvaardigheid."
Het ging verder in 2013 toen de overheid het onderwijs hervormde. Niet alleen kregen de vakbonden minder inbreng bij het invullen van nieuwe lerarenjobs, ook voerde de regering evaluaties in. Volgens de vakbonden was dit een poging om leerkrachten gemakkelijker te ontslaan en uiteindelijk het onderwijs te privatiseren. Daar zou juist de armere bevolking het grootste slachtoffer van worden.
In juni begon alles van voren af aan. Verschillende toegangswegen werden wekenlang versperd. Met zelfs voedsel- en brandstoftekorten tot gevolg. Wegblokkades zijn hier schering en inslag geworden. De hersenen van de buschauffeurs zijn waarschijnlijk al evolutionair aangepast aan het constant naar omleidingen zoeken. De politie trad hardhandig op tegen de betogers. Eind juni vielen acht doden en een honderdtal gewonden. Toen werd het even internationaal nieuws.
Als Mexico bij ons in het nieuws komt, gaat het over drugs en geweld. Omdat wij enkel in Yucatán gingen reizen en die regio meestal onbesproken is, ging veel van het nieuws mijn ene oor in en het andere weer uit. Wat hier allemaal echt gaande is, kan je niet met onze westerse ideeën over het onderwijs beoordelen. Dat het over geen kleine zaak gaat, dat het geen grillen zijn van werkonwillige onderwijzers... dat voelen we pas wanneer we die stapel uitgebrande auto's en trucks voorbijrijden.
